Αμβλώσεις: Η υπόθεση Roe v Wade και ο «ήρωας» Τραμπ
Ελίζα Καραγιώργη
[email protected]
Οι ΗΠΑ ετοιμάζονται για μια μεγάλη οπισθοδρόμηση αναφορικά με το δικαίωμα των γυναικών στην άμβλωση. Στις αρχές Μαΐου κυκλοφόρησε ένα έγγραφο γνωμοδότησης του Ανώτατου Δικαστηρίου, το οποίο δημοσίευσε το Politico, και το οποίο δείχνει ότι η συντηρητική πλειοψηφία του δικαστηρίου είναι έτοιμη να ανατρέψει την απόφαση ορόσημο του 1973, της υπόθεσης Roe v Wade που καθιέρωσε το ομοσπονδιακό συνταγματικό δικαίωμα στον τερματισμό της κύησης.
Σχεδόν σύσσωμη η κυβέρνηση Μπάιντεν, του προέδρου και της αντιπροέδρου Χάρις συμπεριλαμβανομένων, της Κάμαλα Χάρις, η Νάνσι Πελόζι, φορείς, οργανώσεις, και πολίτες αντιδρούν στην απόφαση αυτή, με μεγάλες διαδηλώσεις να διοργανώνονται σε όλες τις πολιτείες.
Παρά τις προσπάθειες και την ένθερμη ρητορική, νόμος που εγγυάται την πρόσβαση στην άμβλωση σε ολόκληρες τις ΗΠΑ δεν συγκέντρωσε την απαιτούμενη πλειοψηφία στη Γερουσία, την ώρα που το δικαίωμα αυτό κινδυνεύει από την απόφαση του Ανωτάτου Δικαστηρίου.
Το πρόβλημα είναι ότι, πριν την αποχώρησή του από τον Λευκό Οίκο, ο Ντόναλντ Τραμπ όρισε υπερ-συντηρητικούς δικαστές στο Ανώτατο Δικαστήριο, οι οποίοι έχουν την πλειοψηφία, επομένως άλλαξαν οι ισορροπίες. O πρώην πρόεδρος Τραμπ λοιπόν έγινε «ήρωας» για το κίνημα κατά των αμβλώσεων.
Η απειλή για τα αναπαραγωγικά δικαιώματα κρυβόταν πάντα σε κοινή θέα. Ως Ρεπουμπλικανός υποψήφιος για την προεδρία το 2016, ο Τραμπ δημοσίευσε μια λίστα με 11 πιθανούς υποψηφίους για το ανώτατο δικαστήριο αφού άκουσε συμβουλές από συντηρητικές ομάδες όπως η Ομοσπονδιακή Κοινωνία και το Heritage Foundation.
Πολλές πολιτείες, όπως το Τέξας, εξαπέλυσαν την επίθεση κατά της απόφασης Roe v. Wade υιοθετώντας περιοριστικούς για την άμβλωση νόμους, ορισμένοι από τους οποίους αντιβαίνουν προς την νομολογία, για να προκαλέσουν την παραπομπή του θέματος στο Ανώτατο Δικαστήριο.
Η υπόθεση Roe v Wade
H απόφαση της υπόθεσης Roe v Wade ήταν μια απόφαση-ορόσημο του Ανώτατου Δικαστηρίου των ΗΠΑ στην οποία το Δικαστήριο έκρινε ότι το Σύνταγμα των Ηνωμένων Πολιτειών προστατεύει την ελευθερία μιας εγκύου γυναίκας να επιλέξει να κάνει άμβλωση χωρίς υπερβολικούς κυβερνητικούς περιορισμούς, καταρρίπτοντας πολλούς ομοσπονδιακούς και πολιτειακούς νόμους των ΗΠΑ για τις αμβλώσεις.
Το 1973, η δικηγόρος Σάρα Γουέντινγκτον και μία συνάδελφός της, η Λίντα Κόφι, ανέλαβαν ομαδική προσφυγή εξ ονόματος μίας εγκύου που αμφισβητούσε νόμο της πολιτείας του Τέξας που απαγόρευε τις αμβλώσεις. Η υπόθεση «Jane Roe» (το πραγματικό της όνομα ήταν Νόρμα ΜακΚόρβεϊ) κατά του εισαγγελέα της κομητείας του Ντάλας Χένρι Γουέιντ έφθασε τελικά ενώπιον του Ανωτάτου Δικαστηρίου που έκρινε υπέρ του δικαιώματος στην άμβλωση.
Η ΜακΚόρβεϊ ήθελε να προχωρήσει σε άμβλωση, αλλά ζούσε στο Τέξας, όπου η άμβλωση ήταν παράνομη εκτός από τις περιπτώσεις που ήταν απαραίτητο για να σωθεί η ζωή της μητέρας. Οι δύο γυναίκες δικηγόροι της κατέθεσαν αγωγή για λογαριασμό της στο ομοσπονδιακό δικαστήριο των ΗΠΑ κατά του τοπικού εισαγγελέα της, Χένρι Γουέιντ , ισχυριζόμενες ότι οι νόμοι του Τέξας για τις αμβλώσεις ήταν αντισυνταγματικοί.
Μια ομάδα τριών δικαστών του Περιφερειακού Δικαστηρίου των ΗΠΑ για τη Βόρεια Περιφέρεια του Τέξας άκουσε την υπόθεση και αποφάσισε υπέρ της. Στη συνέχεια, το Τέξας προσέφυγε απευθείας στο Ανώτατο Δικαστήριο των ΗΠΑ.
Τον Ιανουάριο του 1973, το Ανώτατο Δικαστήριο εξέδωσε μια απόφαση 7–2 υπέρ της ΜακΚόρβεϊ , αποφασίζοντας ότι η ρήτρα Due Process της Δέκατης τέταρτης τροποποίησης του Συντάγματος των Ηνωμένων Πολιτειών παρέχει το «δικαίωμα στην ιδιωτική ζωή» που προστατεύει το δικαίωμα μιας εγκύου να επιλέξει εάν θα έχει άμβλωση. Αποφάνθηκε επίσης ότι αυτό το δικαίωμα δεν είναι απόλυτο και πρέπει να εξισορροπηθεί με τα συμφέροντα των ομοσπονδιακών κυβερνήσεων για την προστασία της υγείας των γυναικών και της προγεννητικής ζωής.
Το Δικαστήριο συνέδεσε την κρατική ρύθμιση των αμβλώσεων με τα τρία τρίμηνα της εγκυμοσύνης: κατά το πρώτο τρίμηνο, οι κυβερνήσεις των πολιτειών δεν μπορούσαν να απαγορεύσουν καθόλου τις αμβλώσεις. Κατά τη διάρκεια του δεύτερου τριμήνου, οι κυβερνήσεις θα μπορούσαν να απαιτήσουν λογικούς υγειονομικούς κανονισμούς. Kατά το τρίτο τρίμηνο, οι αμβλώσεις θα μπορούσαν να απαγορευθούν εντελώς, μόνον εφόσον οι νόμοι περιείχαν εξαιρέσεις για τις περιπτώσεις που ήταν απαραίτητες για να σωθεί η ζωή ή η υγεία της μητέρας.
Το Δικαστήριο χαρακτήρισε το δικαίωμα επιλογής για άμβλωση ως «θεμελιώδες», το οποίο απαιτούσε από τα δικαστήρια να αξιολογούν τους αμφισβητούμενους νόμους περί αμβλώσεων σύμφωνα με το πρότυπο «αυστηρού ελέγχου», το υψηλότερο επίπεδο δικαστικού ελέγχου στις Ηνωμένες Πολιτείες.
Το δικαίωμα στην άμβλωση στις Ηνωμένες Πολιτείες – που δεν είναι εγγυημένο από ομοσπονδιακό νόμο- βασίζεται έκτοτε στην ιστορική απόφαση του Ανωτάτου Δικαστηρίου «Roe v. Wade» του 1973.
Ενώπιον του δικαστηρίου στην Ουάσιγκτον, η Γουέντινγκτον είπε: «Ήταν αδύνατο να διαβάσω τα πρόσωπα των δικαστών. Ο δικηγόρος από την άλλη πλευρά ξεκίνησε λέγοντας κάτι ακατάλληλο για τη διαμάχη μιας υπόθεσης εναντίον μιας όμορφης γυναίκας. Πίστευε ότι οι κριτές θα κορόιδευαν. Αλλά τα πρόσωπά τους δεν άλλαξαν καθόλου».
«Έπρεπε να διαφωνήσω δύο φορές στο ανώτατο δικαστήριο: το 1971 και ξανά το 1972. Στις 22 Ιανουαρίου 1973 ήμουν στο νομοθετικό σώμα του Τέξας όταν χτύπησε το τηλέφωνο. Ήταν ένας ρεπόρτερ από τους New York Times. «Η κυρία Γουέντινγκτον έχει κάποιο σχόλιο σήμερα για το Roe v Wade;» ρωτήθηκε η βοηθός μου. «Γιατί;» είπε εκείνη. «Θα έπρεπε;»
Η συντηρητική πλειοψηφία των δικαστών του Ανωτάτου Δικαστηρίου εμφανίζει σήμερα την πρόθεση να τροποποιήσει αυτό το νομικό πλαίσιο, που εγγυάται εδώ και μισό αιώνα το δικαίωμα των Αμερικανίδων να διακόπτουν την κύηση, είτε θεσπίζοντας περιορισμούς είτε καταργώντας το.