Αναγνώστη σταμάτα να υποβιβάζεις το μυαλό σου

Fake News στο Ίντερνετ

Το διαδίκτυο έχει εισάγει νέα ήθη και έθιμα στον αναγνώστη που κάποτε ήταν εφημεριδάκιας ή τηλεορασάκιας. Αυτό δεν είναι πάντα καλό.

Βάλε το μυαλό σου σε δύο υποθετικά σενάρια. Σενάριο πρώτο: είσαι στη γειτονιά σου και περπατάς. Υπάρχει περίπτωση να φοβηθείς για κάτι; Μηδαμινή. Σενάριο δεύτερο: είσαι σε μια άγνωστη γειτονιά, ίσως και σε άλλη χώρα. Ο φόβος ως παιδί της άγνοιας είναι σε υψηλά επίπεδα. Κάπως έτσι είναι και η κατάσταση όταν μιλάμε για τον αναγνώστη του διαδικτύου. Οι άνθρωποι από 35 και κάτω που το έζησαν από μικρή ηλικία είναι στη γειτονιά τους, ενώ οι 45 και πάνω που έμαθαν σε εφημερίδα και τηλεόραση, είναι σαν να βρίσκονται σε άγνωστη γειτονιά.

Και δεν υπάρχει τίποτα πιο φυσιολογικό από το να πέφτεις σε παγίδες και να είσαι πιο αφελής όταν δεν είσαι σε έδαφος που το ξέρεις απ΄έξω κι ανακατωτά. Το διαδίκτυο είναι τόσο αχανές και περιέχει διπλάσιες παγίδες-λακκούβες για κάθε στέρεο βήμα που κάνει ο αναγνώστης και δη ο digital immigrant, ο ψηφιακός μετανάστης. Τα fake news (ψεύτικες ειδήσεις) είναι εκεί έξω και σε περιμένουν να της πιστέψεις. Λειτουργούν όπως ακριβώς και η πολιτική προπαγάνδα και πάντα τσιμπάνε τους αφελείς οι οποίοι της πιστεύουν και της διαδίδουν.

Θέλω να εστιάσουμε λίγο στον τομέα της ενημέρωσης, το τι επιλέγει ο καθένας για να πάρει την πληροφορία του. Πρώτα και κύρια πρέπει να αναγνωρίσουμε ότι για την πλειοψηφία των ανθρώπων το Facebook και το Twitter είναι οι δύο μεγαλύτεροι κόμβοι πληροφορίας και ειδήσεων. Είναι τουλάχιστον κατά 1/3 λιγότεροι αυτοί που γκουγκλάρουν την ιστοσελίδα που θέλουν για να ενημερωθούν. Τα δύο αυτά μέσα κάνουν τον αναγνώστη να μην ψάχνει αυτός την είδηση, αλλά η είδηση να πηγαίνει σε αυτόν. Αυτή και μόνο η ευκολία τον κάνει σαφώς πιο ευάλωτο στην ανάγνωση. Μια ανάγνωση που σιγά σιγά έγινε εντελώς αφιλτράριστη.

Ιδίως το Facebook Page είναι το μεγαλύτερο leverage, ο μοχλός πίεσης των περισσότερων ιστοσελίδων. Πολύ περισσότερο όμως αυτών που έχουν ελάχιστη αξιοπιστία, καμία έμφαση στην καλλιέπεια του λόγου, της γραφής και στο ηθικά σωστό περιεχόμενο. Δεν μιλάμε απλώς για έναν κάπως πιο αόριστο τίτλο ή με δόση κιτρινίλας που μπορεί να κάνει το κείμενο πιο κλικαρισμένο, αλλά δεν ξεφεύγει από την αλήθεια. Μιλάμε για απόλυτα ψευδείς ειδήσεις.

Δεν είναι δυνατό να γνωρίζει κανείς αν ο over 45 αναγνώστης του διαδικτύου έχει νοητική δυσμένεια ή εφαρμόζει την αδιαφορία του για την είδηση στο διαδίκτυο, είναι όμως παραπάνω από σαφές ότι το αναγνωστικό κοινό δίνει δύναμη σε ιστοσελίδες που πατάνε πάνω στην απόλυτη κιτρινιά, στην παραπλάνηση, η οποία κινείται μεταξύ αλήθειας και αληθοφάνειας, ώστε να μην μπορείς να προσάψεις κάτι. Επίσης δείχνει να αδιαφορεί εντελώς για την γραφή. Είναι πολύ λίγοι αυτοί που μπορούν να εκτιμήσουν ένα καλό κείμενο είτε πρόκειται για ρεπορτάζ είτε για αρθρογραφία. Η υπεραπλούστευση έγινε κακοποίηση της γλώσσας, οι επιταγές για αρθρογράφους ρομπότ που δε σηκώνουν κεφάλι στο 8ωρο τους συνεπικούρησαν σε αυτό και αυτή η δοσοληπτική σχέση έδινε-δίνει μεγαλύτερο επιχείρημα στον πομπό για να συνεχίσει τοιουτοτρόπως.

Ο αναγνώστης είναι αυτός που διαμορφώνει την τάση, όσο κι αν δεν το αντιλαμβάνεται. Όσο εσύ θα προσφέρεις το κλικ σου σε είδηση με τίτλο «ΣΟΚ: Δες τι έκανε αυτή και προκάλεσε χαμό» ή «ΑΓΡΙΟΣ ΚΑΥΓΑΣ ΜΕΤΑΞΥ ΤΟΥ ΤΑΔΕ ΚΑΙ ΤΗΣ ΔΕΙΝΑ», τόσο περισσότερο θα οδηγείς και τις αξιοπρεπείς ιστοσελίδες σε αυτόν τον δρόμο.

Το ερώτημα για τον αναγνώστη είναι το εξής: θέλεις να συμπεριφέρεσαι τόσο υποτιμητικά στο μυαλό σου;

Από τον Στέργιο Πουλερέ